تا همین یکی، دو دهه پیش ایرانیان در ایام نوروز وقتی برای دید و بازدید به خانه هم میرفتند، یک قاب عکس با یک سوژه مشترک روی دیوار خودنمایی میکرد؛ عکسی دستهجمعی از خانواده با پسزمینهای از ضریح امامرضا علیهالسلام. همین ایده بود که سری هفت سریال پایتخت را به طور کامل نجات داد تا سرسختترین منتقدان این سری هم در پایان همه آن افراط و تفریطهای محتوایی را نادیده بگیرند.
چهار دهه است بخشی از سریالهای تلویزیونی از سوژه امامرضا علیهالسلام صرفاً به عنوان یک عامل تطهیر برای کل محتوای داستان استفاده میکنند. محسن تنابنده البته پیش از این با فیلم قسم این تجربه را از سر گذرانده بود. او چند سال پیش فیلمی با عنوان «قسم» تولید کرد که قصه آن به عدهای از افراد مربوط میشد که همگی نسبتهای فامیلی داشتند و با یک اتوبوس به مشهد میرفتند، اما قصد اصلی آنها زیارت نبود، بلکه آنها به قصد انجام عمل قسامه به مشهد میرفتند و موضوع زیارت هم احتمالاً طبق قرارداد به داستان اصلی سنجاق شدهبود.
تنابنده اینبار به طور دستهجمعی پایتخت هفت را در یک بهار به مشهد برد، سوژهای که میتوانست روح و جان این سری را به کلی به تسخیر درآورد و یک تنه این مجموعه پایتخت را به بهترین و ماندگارترین سری تبدیل کند، اما حیف که سفارشدهنده متوجه نبوده نویسنده این ایده ناب را به این سری صرفاً الصاق خواهد کرد.
با این حال ریشههای فرهنگی سریال پایتخت هنوز آنقدر قدرت دارد تا این درخت تنومند را سرپا نگه دارد.
ایده مسافرت به مشهد و زیارت امامرضا (ع) در سری هفت سریال پایتخت ایده خوبی بود که میتوان گفت به سادهترین شکل ممکن به آن پرداخته شد.ای کاش سریال به جای پیرنگهای فرعی مثل خانواده تاجیکستانی روی همان مسافرت به مشهد و زیارت امام رضا متمرکز میماند و حال و هوای کل این سری را دربرمی گرفت، اما حیف که روح و جان سری هفت پایتخت در تسخیر سوژه جذاب زیارت امامرضا (ع) قرار نگرفت.
با این حال مجموعه پایتخت بهرغم همه فراز و فرودها و نقدهای فرهنگی که در دو سری اخیر با آن دست و پنجه نرم کرده، همچنان به دلیل ایده اولیه قابلدفاع است و همان ایده دوستداشتنی و مثبت باعثشده این مجموعه دستکم بهترین اثر یک دهه اخیر در میان مجموعههای داستانی تلویزیونی باشد.ای کاش رسانه ملی یک کار پژوهشی درباره اینکه چه ویژگیهایی موجب استقبال مخاطب از این اثر شده انجام میداد و آسیبشناسی جدی نیز درباره هر سری از این مجموعه به عمل میآورد.